Data availability, of in het Nederlands simpelweg databeschikbaarheid, betekent in de cryptowereld dat alle netwerkdeelnemers toegang hebben tot de benodigde transactiegegevens om blocks te verifiëren. Dit is cruciaal om de integriteit en het vertrouwen binnen het netwerk te waarborgen. Naarmate de markt groeit en steeds meer gebruikers gebruikmaken van verschillende netwerken, neemt ook de hoeveelheid data op de blockchain sterk toe. Denk bijvoorbeeld aan transactiegegevens, block-informatie en de status van de ledger.
Data availability is belangrijk omdat deelnemers altijd toegang moeten hebben tot historische gegevens wanneer een nieuw block wordt aangemaakt of geverifieerd. Dit wordt echter een uitdaging wanneer ontwikkelaars proberen het netwerk op te schalen. Hoe groter het netwerk, hoe meer data de nodes moeten opslaan en verwerken, wat kan leiden tot knelpunten.
Om deze problemen rondom data availability en schaalbaarheid aan te pakken – waarbij één blockchain vaak alle processen verwerkt – worden gespecialiseerde oplossingen ontwikkeld. Deze verbeteren de prestaties van het netwerk en helpen om gas fees te verlagen.
Een data availability layer is een opslagoplossing die speciaal is ontwikkeld om grote hoeveelheden data efficiënt te verwerken. Deze data kan zowel on-chain als off-chain worden beheerd. Door deze laag wordt de verantwoordelijkheid voor dataopslag losgekoppeld van andere blockchainprocessen, zoals de uitvoering van transactie en consensus.
In systemen met een data availability layer wordt blockchain-data apart van de hoofdchain opgeslagen. Dit zorgt ervoor dat gegevens veilig en betrouwbaar bewaard blijven, terwijl nodes er toegang toe hebben wanneer verificatie nodig is.
Veelgebruikte technieken in een data availability layer zijn erasure coding, data sharding en andere methoden om data op te splitsen en efficiënt te beheren.
Met de groeiende vraag naar schaalbaarheid worden data availability-protocollen steeds populairder:
De data availability layer van Near Protocol maakt gebruik van sharding, een techniek waarbij de blockchain wordt opgedeeld in kleine fragmenten, ook wel shards genoemd. Dankzij deze aanpak kan Near zich eenvoudig herindelen (resharden) en opschalen naarmate de vraag toeneemt. Dit zorgt voor een efficiënte en kosteneffectieve oplossing voor data availability.
Celestia heeft een innovatieve methode geïntroduceerd: Data Availability Sampling (DAS). Met DAS kunnen nodes de beschikbaarheid van data controleren zonder het volledige gegevensbestand te downloaden. Door willekeurig kleine delen van de data te samplen, kunnen nodes verifiëren of een compleet block beschikbaar is. Dit vermindert aanzienlijk de bandbreedte- en opslagvereisten voor nodes.
Naarmate de cryptomarkt blijft groeien, wordt data availability een steeds relevanter onderwerp. Blockchains en applicaties moeten in staat zijn om de steeds grotere hoeveelheid opgeslagen en verwerkte data op te halen om transacties en interacties soepel te laten verlopen. Hoewel dit voor veel gebruikers een complex thema is, zien we interessante kansen in deze protocollen. Sommige projecten lieten in 2024 al een opwaartse trend zien en we verwachten dat er in de toekomst meer mogelijkheden zullen ontstaan. Toch is het nog te vroeg om te zeggen welke oplossing uiteindelijk de standaard zal worden.